Wyrok TS UE w sprawie pierwszego zasiedlenia
TSUE uznał m.in. że warunek dokonania czynności opodatkowanej dla powstania pierwszego zasiedlenia jest niezgodny z prawem unijnym. Dodatkowo TSUE odniósł się również do drugiego warunku, który powoduje, iż w danym przypadku ma miejsce „pierwsze zasiedlenie”, tj. do przypadku ulepszenia budynku/budowli przekraczającego 30 % ich wartości.
Przez pierwsze zasiedlenie – według art. 2 pkt 14 Ustawy VAT – rozumie się oddanie do użytkowania, w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu, pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi budynków, budowli lub ich części, po ich:
- wybudowaniu lub
- ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.
Treść art. 2 pkt 14 Ustawy VAT budzi wątpliwości interpretacyjne. W szczególności przez pierwsze zasiedlenie należy rozumieć oddanie do użytkowania, w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu. Zwrot „czynności podlegających opodatkowaniu” budzi istotne wątpliwości pod kątem jego zgodności z prawem wspólnotowym.
Zdaniem doktryny i orzecznictwa, wbrew literalnemu brzmieniu przepisu, pierwsze zasiedlenie należy łączyć z faktycznym oddaniem nieruchomości do użytkowania, niezależnie od tego, czy nastąpiło ono w ramach czynności podlegającej opodatkowaniu VAT.
Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w najnowszym wyroku TSUE w polskiej sprawie C-308/16 Kozuba Premium Selection.
TSUE uznał m.in. że warunek dokonania czynności opodatkowanej dla powstania pierwszego zasiedlenia jest niezgodny z prawem unijnym.
Dodatkowo TSUE odniósł się również do drugiego warunku, który powoduje, iż w danym przypadku ma miejsce „pierwsze zasiedlenie”, tj. do przypadku ulepszenia budynku/budowli przekraczającego 30 % ich wartości. W ocenie Trybunału tak skonstruowany warunek jest dopuszczalny, o ile będzie on dotyczył sytuacji, w których budynek był przedmiotem „istotnych zmian przeprowadzonych w celu zmiany jego wykorzystania lub w celu znaczącej zmiany warunków jego zasiedlenia”. Tym samym, kryterium 30% wartości ulepszenia nie jest przesądzające to znaczy, że pomimo ulepszeń o wartości przekraczającej 30% wartości początkowej nie powinno dojść automatycznie do powrotu obiektu do stanu „przed pierwszym zasiedleniem”.
O ile koncepcja pierwszego zasiedlenia, jaką przedstawił TSUE była zbieżna z argumentacją jaka pojawiała się wcześniej w kilku wyrokach sądów administracyjnych, o tyle druga część wyroku TS UE dotycząca ulepszenia budynku, może być nieco zaskakująca.
Dlatego można spodziewać się, że to nie koniec sporów o pierwsze zasiedlenie na gruncie polskiej ustawy VAT – przynajmniej do czasu gdy ustawodawca zmodyfikuje w przyszłości definicję „pierwszego zasiedlenia” zawartą w ustawie VAT.
Wydaje się, że do tego czasu, podatnicy mogą stosować regulacje zawarte w ustawie VAT, ale również, gdyby było to dla nich korzystne – powoływać się bezpośrednio na prawo UE, w tym cytowany wyrok.